Kompozycje

Kompozycje w hafcie pałuckim różnią się w zależności od części stroju, na której występują. Czepce z długimi wiązaniami bandami mają hafty w postaci bukietów. Bandy pojawiają się w końcu XIX w. – najpierw małe i krótkie, z biegiem czasu robią się coraz szersze i dłuższe. Umożliwia to stosowanie coraz bogatszego haftu, pierwotnie jest to rozbudowany motyw kwiatowy albo jeden bukiet (kwiaty, liście). Stopniowo pojawiało się na bandach wzdłuż osi symetrii więcej bukietów (do trzech) – zależało to także od zamożności właścicielki. Bandy czepca na trzech brzegach wykańczane były w duże zęby z dzierganych dziurek. Czepce płócienne dzięki dużej ilości dziurek były ażurowe. Denko czepca ma zazwyczaj ten sam wzór, który jest na bandzie.

Kryzy oraz brzeg halek białych wykończone są ząbkami. Ząbki kryzy mogą być półokrągłe lub trójkątne, ząbki na brzegu halki białej zawsze są półokrągłe. Cechą charakterystyczną wykończenia kryzy i halki białej była duża ilość dziurek. W przypadku kryzy i halki białej występują skromne motywy gałązek, listków i kwiatów. Natomiast na halce czerwonej dominującym wzorem jest zawsze wijąca się gałązka z różnymi kwiatami, liśćmi i makówkami. Wykończone są zawsze dużymi zębami.

Na fartuchach typowym wzorem jest zazwyczaj wijąca się gałązka z motywami kwiatów, liści oraz winnych gron. Gałązka albo wije się dookoła trzech brzegów albo występuje tylko na dole. Spotykana jest też kompozycja, gdzie powtórzony kilkukrotnie wzór wyrasta z zębów brzegowych.

Motywy i wzory haftu pałuckiego przenoszone na współczesną bieliznę stołową i pościelową uzależnione są od funkcji użytkowej. Wzory i motywy są brane głównie z czepców, ale także innych części stroju. Kompozycja jest oryginalna, wymuszona przez funkcję użytkową, ale też dekoracyjną.